Làn da là nơi che chở và bảo vệ cơ thể trước những tác động của môi trường bên ngoài, nên đây cũng chính là nơi biểu hiện rõ rệt nhất mức độ lão hóa của cơ thể. Trong tiến trình lão hóa da có nhiều biểu hiện như: chảy xệ, mạch máu và sắc tố. Riêng về vấn đề sắc tố trên da, đặc biệt là da vùng mặt thì nám da là vấn đề rất được quan tâm và ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Nám do đâu?
Nám da (rám má – melasma) là rối loạn sắc tố da mắc phải, biểu hiện bởi những dát, mảng tăng sắc tố phân bố đối xứng ở mặt, cổ. Nám da chủ yếu xuất hiện ở phụ nữ (chiếm 90%), có các yếu tố nguy cơ như: tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời, sử dụng một số mỹ phẩm, stress, có bệnh lý tuyến giáp, sử dụng một số thuốc gây nhạy cảm ánh sáng… Nám da cũng thường gặp ở những người có tiền căn gia đình bị nám da, do đó nám da có liên quan đến yếu tố di truyền.
Đặc biệt nám da thường gặp nhất ở 2 giai đoạn: trong thai kỳ và giai đoạn tiền mãn kinh – mãn kinh và có thể liên quan đến việc sử dụng thuốc ngừa thai nhưng mối liên quan giữa chúng vẫn chưa rõ ràng.
Ths. Bs Nguyễn Duy Hải khám và chuẩn bệnh tình trạng của da
Các dạng nám phổ biến
Đa số trường hợp nám da thường gặp ở người có làn da tối màu và phân bố thành các dạng:
Dạng trung tâm mặt (gò má, trán, mũi, môi trên, cằm) dạng này thường gặp nhất.
Dạng gò má (gò má, mũi).
Dạng hàm dưới.
Nám da thường chia làm 3 loại:
Nám da kiểu thượng bì: giới hạn vùng nám da rõ, vùng bị nám có màu nâu sáng
Nám da kiểu bì: giới hạn vùng nám da không rõ, vùng bị nám có màu xám xanh
Nám da kiểu hỗn hợp: vùng da bị nám có màu nâu sậm và pha trộn giữa 2 kiểu thượng bì và bì.
Ths. Bs Nguyễn Duy Hải đang điều trị cho bệnh nhân bị nám da
Nguyên tắc điều trị của nám da là ngăn chặn sự hình thành và loại bỏ melanin, tránh các yếu tố nguy cơ làm tình trạng nám da nặng hơn. Các điều trị hiện tại bao gồm:
– Thuốc bôi: là lựa chọn hàng đầu trong điều trị nám da. Có nhiều lựa chọn thuốc bôi điều trị nám cho từng tình trạng nám, tuy nhiên nếu chỉ sử dụng đơn thuần thuốc bôi thì hiệu quả mang lại khá chậm và thường không đáp ứng với các tình trạng nám quá nặng. Bên cạnh đó nếu sử dụng thuốc bôi không đúng và kéo dài dễ dẫn đến một số biến chứng cho da.
– Lột da bằng hóa chất: mặc dù lột bằng hóa chất có thể cải thiện nám da bằng cách lấy đi các melanin dư thừa, tuy nhiên nó có thể gây kích ứng, nhiễm trùng da… từ đó dẫn đến tình trạng tăng sắc tố sau viêm. Đặc biệt ở bệnh nhân có làn da sậm màu thì tác dụng phụ này lại càng dễ gặp.
– Laser và ánh sáng: có thể kết hợp với thuốc bôi hoặc khi điều trị với thuốc bôi không thành công. Laser trong điều trị nám da có rất nhiều loại. Để lựa chọn đúng bước sóng cần được bác sĩ chuyên khoa da liễu thăm khám cẩn thận và trực tiếp điều trị. Laser nếu sử dụng không đúng sẽ làm cho tình trạng nám da nặng hơn và có thể dẫn đến những biến chứng không thể hồi phục như mất sắc tố, sẹo…
– Hóa trang, che khuyết điểm: hỗ trợ vấn đề tâm lý trong quá trình điều trị nám.
– Kem chống nắng: là biện pháp điều trị kết hợp quan trọng nhất. Sử dụng kem chống nắng khi ra ngoài trời từ 9h đến 16h. Kem chống nắng có chống tia UVA và UVB chỉ số SPF từ 30 trở lên. Bôi kem trước khi ra nắng 30 phút và lặp lại mỗi 2-3 giờ. Cần lựa chọn kem chống nắng phù hợp với loại da của bệnh nhân và sử dụng chế phẩm kem chống nắng riêng biệt, không tích hợp trong các loại mỹ phẩm khác.
– Các biện pháp chống nắng khác: sử dụng khẩu trang, nón rộng vành, viên uống chống nắng…
Tùy theo tình trạng của da mà bác sĩ sẽ quyết định lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp. Có thể chỉ cần một phương pháp điều trị nhưng cũng có trường hợp phải kết hợp nhiều liệu pháp để đạt hiệu quả cao nhất. Điều trị nám là một điều trị lâu dài, dễ tái phát, cả bác sĩ và bệnh nhân cần phải kiên trì mới đạt được hiệu quả.
Tuỳ vào tình trạng của mỗi loại da, bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị riêng
Có gì mới trong điều trị nám da?
Trong một số nghiên cứu gần đây người ta ghi nhận hiệu quả của Tranexamic Acid và Polypodium Leucotomos trong hỗ trợ điều trị nám da. Bên cạnh đó, phương pháp điều trị nám “Đa mô thức” được đưa vào áp dụng bảo vệ toàn diện đối với bệnh nhân nám da.
Liệu pháp “Đa mô thức” sẽ được cá nhân hóa từng bệnh nhân bị nám, phân tích các yếu tố nguy cơ cũng như các nguyên nhân còn tồn tại trên bệnh nhân. Từ đó được vạch ra phác đồ điều trị tấn công cũng như kế hoạch điều trị duy trì cho bệnh nhân, giúp hạn chế khả năng tái phát của bệnh.
Bệnh nhân sử dụng liệu pháp này sẽ được sử dụng laser công suất thấp (LLLT – Low Level Laser Therapy) với loại laser phù hợp với làn da người châu Á (bước sóng đủ dài và thời gian thải nhiệt đủ ngắn) để hạn chế hiện tượng tăng hoặc mất sắc tố. Bên cạnh đó ánh sáng quang học cũng như liệu pháp thay da sinh học cũng được kết hợp để tăng hiệu quả của điều trị.
Yếu tố không thể thiếu trong điều trị nám da chính là thuốc bôi. Hiện tại việc kết hợp thuốc bôi trong điều trị nám da là vấn đề không cần phải bàn cãi, cần kết hợp các thuốc bôi theo nhiều cơ chế ức chế sắc tố khác nhau để đạt được hiệu quả cao nhất.
Với liệu pháp “Đa mô thức” trong điều trị nám da, chúng ta có thể kiểm soát 80 – 90% tình trạng nám da của bệnh nhân, mang lại một cuộc sống chất lượng hơn, dẹp bỏ đi mặc cảm về làn da xấu xí của bệnh nhân.
ThS. Bs. Nguyễn Duy Hải
GĐ phòng khám DR DUY HẢI Skin & Laser Clinic
BEAUTYLIFE 07.2019
BÌNH LUẬN